Dünyada bir yıl ülkemizde ise dokuzuncu ayı geride bıraktığımız COVİD-19 salgınını yaşıyoruz. Ülkemizde başından bu yana salgın olması gerektiği gibi yönetilmedi. Son aylardaki hasta ve ölüm oranlarındaki artış, yanı sıra her gün onlarca sağlık çalışanını kaybediyor oluşumuz hem sürecin yönetilmediğini hem de sağlık sisteminin içler acısı boyutunu gözler önüne sermektedir. Bu durumun sonucu olarak fiziksel-ruhsal sağlıkla beraber, toplumsal ve ekonomik alanda da oldukça olumsuz sonuçlara yol açtığına tanık olmaktayız.

Yaşadığımız bu olağandışı sürecin ölümcül sonuçları artarak devam ederken, tüm dünyada toplumsal eşitsizlikleri derinleştirdiği ve eşitsizliklerden en çok kadınların etkilendiği bilinen bir gerçek. Çalışma ve günlük yaşamlarımızda kadına yönelik her türlü şiddetin arttığı; ev içi emek sömürüsünün arttığı, kadınların işsizlik ve yoksulluk ile karşı karşıya kaldığı dönemi yaşıyoruz.

Kadına Yönelik Şiddet Arttı

Karantina ve devam eden salgın sürecinde kadınlar daha çok şiddete maruz kalarak, şiddete uğradığında ise alabileceği destekler ise kısıtlandı.

Basına yansıyabildiği kadarıyla bu süreçte yüzlerce kadın erkekler tarafından katledildi ve katledilmeye devam ediyor.İktidar ise bu riski önlemek için neredeyse hiçbir önlem almayıp tam aksine başkaca birçok uygulama ve tartışmayla kadınlar için çok daha güvensiz bir ortam oluşturdu. Tüm bu uygulamalar kadına yönelik psikolojik, cinsel, fiziksel şiddet ile çocuk istismarının artmasını da beraberinde getirdi. Salgın sürecinde “evde olmak” sağlık tedbirinin zorunlu hali iken kadınlar kendilerine şiddet uygulayan erkeklerle bir arada yaşamaya zorlandı. Ayrıca şiddete tanıklık eden çocuklar da sürekli bir travma yaşarken, cinsel ve fiziksel istismara maruz kaldı

Pandemi sürecinde kadına yönelik şiddetin artığının bir başka göstergesi ise alelacele meclisten geçirilen İNFAZ YASASI oldu. Eşitlik ilkesinin ihlali olan yasanın kadınlar açısından yarattığı sonuçları ise; tehdit, cebir, yaralama, hürriyetinden yoksun bırakma, psikolojik şiddet, dijital şiddet gibi suçları bir kadına karşı işlemiş olan erkek aftan yararlanarak salıverildi. Bunlara ek olarak açık hapishaneye geçme hakkı kazanmış binlerce şiddet faili erkek,salgın nedeniyle izne çıkarılma adı altında geçici süreyle de olsa serbest kaldı. Kadınların büyük ölçüde yakınlarındaki erkeklerden yani koca; baba, erkek kardeş gibi aynı ortamı paylaştıkları kişiler tarafından şiddete uğradıklarını göz önünde bulundurursak, failler büyük ölçüde şiddet uyguladığı eve şiddet uyguladıkları kadınların yanlarına  gönderildi. Dolayısı ile bu yasa kadın katliamlarının artması sonucunu beraberinde getirdi. Çıkartılan yasadan çocuklarda olumsuz etkilendi. Çünkü çocuğa yönelik fiillerinin bir kısmı da aynı indirim kapsamında tutuldu.

Ev İçi Emek Sömürüsündeki Artış

Kadınların salgın dönemde fazlasıyla etkilendiği alanlardan biriside ev içerisindeki gündelik işlerin ve bakım hizmetlerinin artmasıyla birlikte kadınların için ev içi emek sömürüsünün artması olarak yaşamlarımıza yansıdı. Salgın süreci hane içi tüm bakım işlerini zaten kadınların “görevi” gibi gören erkek egemen bakış açısını güçlendirdi. Bu konuya ilişkin yapılan araştırmalar kadınların yüzde 49’unun ev işçisi olduğunu, sadece geçtiğimiz bir yılda (2019) 500 bin kadının ev içi hizmetler nedeniyle ücretli çalıştığı işlerden ayrılmak zorunda bırakıldığını kanıtladı.

Kadınlar Yoksullaştı

Pandemi dönemi pek çok kadının yoksullaşmasına da neden oldu.Yoksulluk sınırının altında 10,5 milyon kişi yer alırken, bu nüfusun yarıdan fazlasını ise kadınlar oluşturuyor. Bu açıdan, toplumun en kırılgan kesimlerinden biri olan kadınların salgın sürecinde mağduriyetlerinde birkaç kat daha artış oldu.“Bu dönemde aynı zamanda çok sayıda kadın işsiz kaldı, ücretsiz izne ayrılmaya zorlandı. Özellikle ev eksenli çalışan, ağırlıkla tekstil ve hizmet sektöründe güvencesiz, kayıtdışı çalışan kadınlar, devletin sunduğu sadaka şeklindeki kısa çalışma ödeneğinden dahi yararlanamadan işsiz kaldı.Çünkü cinsiyetçi kapitalist işgücü piyasasında kadınlar zaten çoğunlukla ilk gözden çıkarılanlar kadınlar oldu.

PandemidenFazlasıyla Etkilenen Bir Grup Göçmen ve MülteciKadınlar

Göçmenler ev içi bakım hizmetleri ve mevsimlik tarım işçiliği alanlarında yoğun olarak çalışmaktadırlar.Buna paralel olarak çoğunluğunu göçmen kadınların oluşturduğu iş alanları bir hayli yaygın (mevsimlik tarım işçiliği, ev işleri, güvencesiz ve ucuz iş gücü v.b).Mülteci ve göçmen  kadınların yaşam koşullarından kaynaklı olarak,  salgına yakalanma riskine karşı en kırılgan ve savunmasız toplumsal kesimi oluşturduğu bilinen bir gerçektir. Yoksulluk, işsizlik, güvencesizlik, sağlık hakkına erişememe gibi sorunları salgınla birlikte tümüyle çözümsüz bir hal aldı.

Mülteci ve göçmen kadınların sorunları bunlarla da bitmiyor. Çünkü bu süreçte neler yaşadıkları  kamuoyundan gizleniyor. Salgının ilk günlerinde mülteciler hiçbir hukuk gözetilmeden iktidarın keyfi ve şantaj politikalarıyla önce sınırlara sürüklendi, ardından güvence ve insanca yaşam koşulları sağlanmadan, sınırlardan kent merkezlerine taşındı. Tüm bunların devamında mültecilere, yaşamlarını sürdürecek bir dört duvar sağlanmayarak sokaklarda salgın hastalıkla karşı karşıya bırakıldı. Kadın mülteciler ayrıca erkek şiddeti, tacizi ve tecavüz saldırılarına daha açık hale getirildi.

Sonuç olarak

Salgın toplumsal kriz dönemlerinde geliştirilecek politikaların eşitsiz toplumsal cinsiyet rejimini görmezden gelmemesi gerektiğini bir kez daha gösterdi. Kadına yönelik şiddetten kadın yoksulluğuna, sosyal politikaların, sağlık ve ekonomi politikalarının cinsiyet eşitliği perspektifiyle yeniden ele alınmasısalgın döneminde tüm dünyada kadınların en büyük talebi oldu ve olmaya devam ediyor.